Het is 2020 en hoogstwaarschijnlijk heb je al gehoord van een vegan voedingspatroon. Misschien heb je al eens meegedaan met een vegan challenge, vegan voeding gekocht of besteld op restaurant. Sowieso heb je er al iets over gehoord, gezien of gelezen in de media… Het is 2020 en ik denk dat veganisme niet vreemd voor je is. Of je het nu toepast of niet, er geïnteresseerd in bent, of net een afkeer van hebt, het is een begrip dat niet meer weg te denken is. Sommigen zien het volgens mij foutief als een ‘trend’ en iets tijdelijks, maar ik denk dat het een meer structurele en onvermijdelijke verandering is. De grote lijnen over veganisme zijn reeds goed verspreid en worden meermaals aangehaald: het is goed voor het milieu, het welzijn van de dieren en je gezondheid. Maar wat is veganisme nu echt en waarom verkies ik de term plantaardig in plaats van vegan?
Plantaardige voeding in plaats van veganisme
Ik verkies om in mijn professionele context de term ‘plantaardig’ te hanteren, in plaats van vegan. Veganisme verwijst immers niet enkel naar een manier van eten, maar ook naar een manier van leven. Veganisten kiezen ervoor om alle producten van dierlijke oorsprong uit hun consumptiepatroon te verwijderen. Ze gaan bewust om met wat ze eten, maar ook met wat ze dragen en gebruiken in het dagelijkse leven. Zo schrappen ze vlees, vis, zuivel en eieren uit hun eetpatroon, maar kiezen ze er ook voor geen kledij te dragen die gemaakt werd van wol, zijde of leer en zullen ze voor schoonheids- en schoonmaakproducten zich verzekeren dat deze niet op dieren werden getest en geen dierlijke producten bevatten.
Als diëtist leg ik me hoofdzakelijk toe op jouw voeding en eetpatroon en daarom verkies ik dus om het te hebben over plantaardige voeding.
Maar persoonlijk identificeer ik me wel als (pragmatische) ethische vegan. Hoe en waarom ik dat geworden bent, kan je hier lezen.
Plantaardige voeding
‘Wat is plantaardige voeding dan?’ vraag je je nu af. Wel het is heel eenvoudig: het gaat om groenten, fruit, graanproducten, peulvruchten, noten en zaden. Dat lijkt misschien beperkt, maar je zou versteld staan van wat je allemaal kan eten! Denk maar aan alle verschillende soorten groenten en fruit die er bestaan en hoe divers de opties zijn als je die verschillende categorieën met elkaar combineert.
Redenen om plantaardig te eten
Als diëtist is voor mij de belangrijkste reden voor een plantaardige eetpatroon, de vele gezondheidsvoordelen die het met zich meebrengt.
Ik benadruk daarbij wel dat deze voordelen enkel gelden als het dagelijkse voedingspatroon evenwichtig en gevarieerd is en voldoende energie aanbrengt. Wanneer veganisme negatief aan bod komt in de media, dan gaat het vaak over casussen waarbij dit niet het geval is.
De American Dietetics Association verwoordt het als volgt:
It is the position of the American Dietetic Association that appropriately planned vegetarian diets, including total vegetarian or vegan diets, are healthful, nutritionally adequate, and may provide health benefits in the prevention and treatment of certain diseases. Well-planned vegetarian diets are appropriate for individuals during all stages of the life cycle, including pregnancy, lactation, infancy, childhood, and adolescence, and for athletes.
De nadruk ligt dus duidelijk op het goed plannen van een plantaardig voedingspatroon en daar kan ik je bij helpen. Ik begeleid je graag zodat ook jij kan genieten van de vele gezondheidsvoordelen.
Voordelen voor de gezondheid
De voedingswetenschap onderzoekt reeds lange tijd de verbanden tussen voedingspatronen en ziektebeelden. Er zijn op de dag van vandaag talloze wetenschappelijke onderzoeken, artikelen en boeken gepubliceerd die bewijzen dat plantaardige voeding een grote rol speelt in het voorkomen en zelfs genezen van verschillende westerse ziekten. Een kleine opsomming van de gezondheidsvoordelen die een plantaardig voedingspatroon met zich meebrengt:
Gewichtsbeheersing
Een betere bloedsuikerspiegel, minder kans op diabetes type 2
Voordelen voor het cardiovasculair stelsel, minder kans op hart- en vaataandoeningen
Minder kans op sterfte en meer kans op langer en gezonder leven (Blue Zones)
Gezonde botten, minder kans op gewrichtsaandoeningen
Minder kans op kanker
Hormonaal evenwicht
Gezonde huid
Goede vertering en gezonde stoelgang
Betere mentale en cognitieve vaardigheden
Hier zijn een paar recente studies terug te vinden uit 2019.
Zoals je kan zien, zijn er dus talloze voordelen voor de gezondheid van de mens. In contrast met deze voordelen, bestaat er ook heel veel bewijs dat een voedingspatroon dat meer dierlijke en bewerkte voedingsmiddelen bevat, de gezondheid negatief kan beïnvloeden. Zo bestaan er reeds aangetoonde linken tussen het eten van bewerkt vlees en darmkanker, zuivel en prostaatkanker of nog dat een voeding rijk aan verzadigde vetten tot diabetes kan leiden.
Voordelen voor de planeet en het milieu
De klimaatkwestie is meer dan ooit aanwezig in ons dagelijkse leven en het valt moeilijk te ontkennen dat de opwarming van de aarde wel degelijk een feit is.
Experten van de Verenigde Naties brachten in 2019 nog een rapport uit hierover. Het rapport stelt dat de hoge consumptie van vlees en zuivel door Westerse landen rechtstreeks invloed heeft op de globale opwarming van de aarde.
De productie van vlees- en zuivelproducten verbruiken grote hoeveelheden water en land, zorgen voor ontbossing en als rechtstreeks gevolg daarvan het uitsterven van wilde diersoorten. Immense hoeveelheden voedsel worden geproduceerd voor de dieren van de vlees-, vis- en zuivelindustrie. Dat voedsel, of toch zeker het land dat ervoor wordt gebruikt, zou voeding kunnen voorzien voor zoveel populaties die in hongersnood leven.
Ook de uitstoot van broeikasgassen zijn voor een deel afkomstig van de veeteelt. Deels door het methaangas dat de dieren produceren en deels door de ontbossing om weilanden uit te breiden.
Om het even op te sommen zijn dit de belangrijkste ecologische redenen om plantaardig te eten:
Het behoud van de watervoorzieningen en vers drinkwater van de planeet
Eerlijke verdeling van gewassen
Minder ontbossing en uitsterven van diersoorten
Lagere uitstoot van broeikasgassen
Dierenwelzijn
Dit is het samen met het milieu het ethische aspect van veganisme. Slechts weinig mensen kunnen instemmen met wat de dieren in de veeteelt wordt aangedaan bij het kweken en slachten ervan. Maar we groeien op met het idee dat het eten van dieren normaal en noodzakelijk is. Ook in de opleiding die ik volgde, is het eten van dieren een aanvaard feit. We distantiëren ons van het eten van ‘dieren’ door de het gebruik van de term ‘vlees’. Maar het eten van vlees en ook zuivel en eieren is niet mogelijk zonder het benadelen van de dieren zelf. De meeste mensen gruwelen van het idee om een levend wezen te doden zonder reden, maar dit wordt dagelijks achter gesloten deuren op een immense schaal gedaan. Daarnaast zijn er zoveel ‘bijproducten’ die slachtoffer zijn van deze industrie.
Wie ervoor kiest om plantaardig/vegan te eten met dierenwelzijn in het achterhoofd, doet dat om zo zeker te zijn geen negatieve impact te hebben op het leven van dieren. Helaas is wreedheid tegenover dieren een onvermijdelijke gevolg van de veehouderij. Zo wordt bijvoorbeeld een paar uur na de geboorte een moederkoe al gescheiden van haar kalf, zodat wij haar moedermelk kunnen consumeren. Het kalf zal afgezonderd en slechts een paar maanden leven voor het wordt gedood. Mannelijke kuikens - een bijproduct van de productie van eieren - worden versnipperd of vergast op de dag dat ze worden geboren. Vrouwelijke koeien en kippen worden zo gekweekt dat ze veel meer melk en eieren produceren dan voor hen natuurlijk en gezond is, waardoor ze op zeer jonge leeftijd uitgeput raken, niet-winstgevend zijn en geslacht worden. Mensen die kiezen voor veganisme willen geen deel meer uitmaken van een maatschappij die dieren niet als levende wezens maar als objecten en producten beschouwd.
Door vegan te worden, heb je een rechtstreekse invloed op het redden van dierenlevens en zorg je ervoor dat er op termijn minder worden gefokt in een vreselijk en kort bestaan.
Het is mogelijk om op deze drie aspecten nog veel uitgebreider in te gaan, maar ik hoop dat je hiermee toch al een duidelijk beeld hebt gekregen.
Als je graag meer wil weten over plantaardige voeding en hoe je jouw eetpatroon kan aanpassen op een gezonde en evenwichtige manier, dan wil ik je daar gerust bij helpen. Aarzel dus zeker niet om me te contacteren voor een consultatie. En vraag je je af wat je dan wel nog mag eten, dan kan je hier al mijn gratis plantaardige boodschappenlijstje downloaden.